کد مطلب:33923 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:121

این كتاب از جمله كتابهای «ابومخنف لوط بن یحیی ازدی» بزرگ راویان كوفه و مورخ بنام شیعی در گذشته به سال 157 هجری است. وی از امام صادق (ع) روایت كرده و «هشام بن محمد بن سائب كلبی» از او نقل كرده است. جد او «مخنف بن سلیم» صحابی شمرده می شده و از یاران علی (ع) بوده و در جنگ جمل در شمار سپاهیان آن حضرت شركت داشته و پرچمدار قبیله ی «ازد» بوده و در همان جنگ در سال 36 هجری به شهادت رسیده است.[1].

تخصص ویژه ی ابومخنف در حوادث عراق بوده و بیش از هر كس در امر عراق و اخبار و فتوح و حوادث آن آشنایی داشته و درباره ی آن حوادث اثاری بسیار تالیف كرده بوده است كه متاسفانه هیچ یك از آنان به دست نیامده است.[2].

عده ای از رجال شناسان اهل سنت به دلیل تشیع وی، او را متروك دانسته اند[3] ولی با آنكه ابومخنف از بزرگان مورخان شیعه به شمار می رود و با شهرتی كه در تشیع دارد، بزرگانی از مورخان اهل سنت چون طبری و ابن اثیر و جز اینان بدو اعتماد داشته و از او حدیث و خبر نقل كرده اند.[4].

برخی از كتابهای او عبارتند از: المغازی، السقیفه، الرده، فتوح الشام، فتوح العراق، فتوح خراسان، كتاب الشوری، الجمل، الصفین، اهل النهروان و الخوارج، مقتل محمد بن ابی بكر، الغارات، مقتل علی علیه السلام، مقتل حجر بن عدی، مقتل الاشتر، مقتل عثمان، مقتل عبدالله بن زبیر، مقتل الحسین علیه السلام، اخبار زیاد، اخبار المختار، اخبار الحجاج، سیره امام المتقین زید بن علی، كتاب یحیی بن زید.[5].

كتاب الخطبه الزهراء نیز از آثار گرانقدر ابومخنف بوده است كه البته برخی گمان كرده اند كه این كتاب درباره ی خطبه ی مشهور حضرت زهرا سلام الله علیهاست در حالی كه چنین نیست و روشن است كه این اثر كتابی از خطبه های امیرمومنان (ع) بوده است، چنانكه در آخر سند كتاب آمده است: «از عبدالرحمن بن جندب از پدرش كه گفت: امیرمومنان (ع) خطبه ایراد فرمود» و سپس خطبه را نقل كرده است.[6].

1. رجال النجاشی، صص 225 -224، الفهرست، ص 105، فهرست الطوسی، ص 261.
2. ن. ك: تاریخ الادب العربی للبروكلمان، ج 1، صص 254 -253، السید حسن الصدر، الشیعه و فنون الاسلام، الطبعه الرابعه، مطبوعات النجاح، القاهره، 1396 ق. صص 92 -91.
3. الجرح و التعدیل، ج 7، ص 182، میزان الاعتدال، ج 3، صص 420 -419، سیر اعلام النبلاء، ج 7، صص 302 -301، محمد بن شاكر الكتبی، فوات الوفیات، تحقیق احسان عباسی، الطبعه الاولی، دار صادر، بیروت، 1973 م. ج 3، ص 225، لسان المیزان، ج 4، ص 584.
4. الكنی و الالقاب، ج 1، ص 152.
5. ن. ك: الفهرست، صص 106 -105، رجال النجاشی، صص 225 -224، فهرست الطوسی، ص 261، فوات الوفیات ج 3، صص 226 -225.
6. فهرست الطوسی، صص 262 -261، مصادر نهج البلاغه، ج 1، ص 53.